Otizm nedir? Erken tanılamanın önemi ve Aileler için yol haritası
Şenay YILMAZ – Çocuk Gelişim Uzmanı – 03/09/2018
Otizm, özellikle son 10 yıldır hızla artan erken çocukluk döneminde gözlenen bir gelişim sorunudur. 1985 yılında 2500 çocukta 1 görülen otizm günümüzde 59 çocukta 1 e kadar inmiştir. Peki ama hızla artan otizm nedir?
WHO ( World Health Organization) yani Dünya Sağlık Örgütünün tanımlamasına göre,
“Otizm spektrum bozukluğu (ASD) beyinde olan bir gelişim bozukluğudur. “
Otizm ;
- Sosyal etkileşim ve iletişimde yaşanan güçlükler,
- İlgi alanlarının sınırlı oluşu,
- Kısıtlı ve tekrarlayıcı hareketlerin olması ile karakterize edilir.”
DSM-V tanı ölçütlerine göre en basit dille;
Otizm;
- Toplumsal etkileşimi başlatamama ve sürdürememe,
- Sözel olan ve olmayan göz teması, beden dili ve sözsüz uyaranlardaki eksiklikler,
- Oyun oynama, arkadaş edinme ve devam ettirmeyle ilgili yetersizlikler olarak tanımlanır.
Bana soracak olursanız;
“Otizm;
Çevreyle iletişim kurmak istememe, kendi kendiyle olmaktan hoşlanma, rutinlerini sevme, düzeninin bozulmasına karşı aşırı tepki verme ve oyun oynamaktan ziyade aynı şeyleri tekrarlamaktan duyulan keyfi sürekli yaşama ve dünyayı bizlerden çok farklı olarak algılama şeklidir.” diye tanımlarım.
Genelde aile çocuğuyla ilgili bir farklılık hissettiğinde ya da uzman bir doktora gösterdiğinde bu tanımlamaları yeterli bulmuyor.
- “ Yoo istediği zaman benimle çok güzel iletişime geçiyor.”
- “ Arabalarıyla topuyla bıraksam saatlerce oynar ve çokta keyif alır.”
- “ Takıntılı hiçbir hareketi yok”
- “ Fiziksel olarak gayet iyi. Diğer çocuklardan hiçbir farkı yok.”
- “ İstediği şeylerde ismine öyle güzel tepki veriyor ki..”
- “ Benim / babasının çocukluğu.. Aynı böyleymiş, çocukluğumuz..”gibi cümleleri sıkça duymaktayız. Peki ama otizmi ayıran temel belirtiler neler?
Bu soruya cevap vermeden önce tanılama için en sık kullanılan test ve ölçeklerden bahsetmek istiyorum.
Formal değerlendirmeler, çocuğu birçok gelişimsel alanda kendi yaş grubundaki diğer çocuklar ile kıyaslayarak nerede olduğunu anlamaya yönelik yapılan ölçümlerdir.
Günümüzde en çok kullanılan tarama araçları ise şunlardır.
- “M-CHAT” ( Checklist for Autism in Toddlers)– 18-36 ay arası çocuklarda,
- “ADIS-R” ( Autism Diagnostic Interview-Revised)– 24 ay üzeri çocuklarda,
- “CARS” ( Childhood Autism Rating Scale) – 24 ay üzeri çocuklarda,
- “ABC” ( Autism Behavior Checklist)– 24 ay üzeri çocuklarda kullanılmaktadır.
Bu araçların çoğunda anne babadan alınan gözlem bilgileri ve uzmanın değerlendirmesine yer verilir. Her araçta sorulan sorularda belli bir yüzdesinden olumsuz cevap alınan çocuklar “riskli grupta” değerlendirilir.
Özellikle 18 – 36 ay arasında yapılan değerlendirmelerde bu belirtiler çocuğun doğuştan getirdiği özellikleri olabileceği gibi doğum sonrasında normal gelişim sürecinde de ortaya çıkabilir. Değerlendirmelerde bu iki durum mutlaka göz önüne alınmalıdır. Son 2 yıldır kurumumuzda takip ettiğimiz vakaların gelişim yaşları 12 aya kadar inmiştir. Doğru gözlem ve değerlendirme ile 14-15 aylık bebeklerde bile bu belirtilerin çoğu tespit edilebilmektedir. Bu nedenle 10. aydan itibaren çocuğun gelişiminin ay ay takip edilmesini şiddetle tavsiye etmekteyim. Çünkü erken aylarda yakalanan belirtilerin çözümlenmesi çok daha kolay olmaktadır.
Otizm hakkında…
- Otizm nedir?
- Otizm belirtileri nelerdir?
- Otizm çeşitleri nelerdir?
- Otizmli çocukların özellikleri
- Otizm neden olur?
- Otizm tedavi sürecinde hangi yollar izlenmeli?
- Belki de otizm değil; Reaktif bağlanma bozukluğu
- Yoksa bebeğim otizmli mi?
- Yoğun otizm programı
- Örnek vaka çalışmaları ve istatistiklerimiz
Aileler çocuğunda otizmden şüphelendiğinde ya da tanı aldığında nasıl bir tedavi süreci izleyeceklerini bilememektedirler. Daha çok internetten okudukları ve sosyal paylaşım sitelerinde öğrendikleri çok sağlıklı olmayan bir bilgi kirliliği içinde dağılmaktadırlar. Haliy
Aile belirtileri fark ettikten sonra ilk sorguladığı konu “otizm neden olur?” sorusudur. Aile bu soruya kendince cevaplar bulmaya çalışır. Örneğin; İlk akla gelen telefon, televizyon, tablet.. Özellikle yemek yedirirken çok izlettim. Acaba bundan mı? Bakıcı işlerini ya
Kaynaklarda birçok otizm belirtisi sıralanmakta. Bizlerde uzman olarak değerlendirirken buralardan ilerlemekteyiz. Ancak bazen aileye otizm belirtilerini anlatırken ister istemez dirençle karşılaşmaktayız. Elbette ki tanılama ya da şüphelenme dönemi hiçbir anne baba içi
Otizm, özellikle son 10 yıldır hızla artan erken çocukluk döneminde gözlenen bir gelişim sorunudur. 1985 yılında 2500 çocukta 1 görülen otizm günümüzde 59 çocukta 1 e kadar inmiştir. Peki ama hızla artan otizm nedir? WHO ( World Health Organization) yani… Continu
Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. Otizm genellikle yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkar. Otizmli çocuklar genelde öğrenme zorluğu çekerler. Otizmli çocukların büyük bir kısmında farklı seviyelerde zeka geriliği görülse
Otizm spektrum bozukluğu Otizm spektrumu, otizm belirtilerinin her çocukta aynı şiddetle ya da farklılıkta görünmemesinden dolayı bu belirtilerin odağındaki sorunların toplandığı geniş bir aralık olarak tanımlanabilir. Otizm spektrum için kullanılan en yaygın tabir “yel
Şenay YILMAZ – Çocuk Gelişim Uzmanı Otizm, ilk olarak 1943 yılında Amerikalı çocuk psikiyatristi Leo Kanner tarafından “Erken Çocukluk Otizmi” olarak adlandırılmıştır. Otizm, daha sonraki yıllarda çeşitli kurullar ve kişiler tarafından da incelenerek K
Çocuğun adı soyadı: B.C. / Erkek Yaşı: 6 yaş Aldığı tanısı: %90 Ağır otizm İlk gözlenen davranışları Göz kontağı hiç yok. Sürekli ağlıyor. Bazen ağlamaları kesintisiz 3-4 saat sürüyor. Hiçbir şekilde komut almıyor. Öfke nöbetleri fazla. Ve sürekli elini ısırıyor.
VAKA ÇALIŞMASI Çocuğun adı soyadı: B.S. / Kız Yaşı: 2 yaş Aldığı tanısı: Yoğun otizm belirtileri gösteriyor. İlk gözlenen davranışları Göz kontağı hiç yok. İsmiyle seslenildiğinde bakmıyor. Basit komutları almıyor. Sürekli ağlıyor ve bazen ağlamaları katılma şeklinde o
VAKA ÇALIŞMASI Çocuğun adı soyadı: E.Y. / Erkek Yaşı: 5 yaş Aldığı tanısı: A Tipik Otizm İlk gözlenen davranışları Göz kontağı 3-5 sn civarlarında, Her şeye “ Dani dani” diyor. Nesneleri ismiyle tanımıyor. İsimlendiremiyor. Masa başı oturma süresi maksimum
Değerli velilerimiz, Ailelerimizden gelen talep ve görülen ihtiyaç üzerine Ergoterapist eşliğinde duyu bütünleme uygulamalarına başlanmıştır. Çalışmalar pazar hariç hergün 09:00-18:00 saatleri arasında PGSPORTS'da yapılmaktadır. Continue Reading Duyu bütünleme çalışmala
Maalesef son yıllarda otizm kavramı oldukça yaygın ve ilgi çekmekte olan bir konu.. Nedenleri üzerinde yüzlerce araştırma yapılmış, alternatif birçok yol üretilmiştir. Ancak halen net ve kesin nedenleri bilinmemekle beraber %100 çözüme ulaştıracak yol bulunamamıştır. Şu
Ben uzun süredir özellikle “a tipik” ya da “hafif otizmlilerin”, “ reaktif bağlanma bozukluğu” yaşayan çocuklar olduğunu düşünüyorum. Yani aslında reaktif bağlanma bozukluğu yaşayan bebek yeterince desteği alamayınca otizme dönüyor. Biraz iddialı oldu biliyorum ama tecr
Çocuğun adı soyadı: D.T. Yaşı: 5 yaş Aldığı tanısı: A tipik otizm İlk gözlenen davranışları D.T 2,5 yaşında özel eğitime başlamış. Konuşuyor, kendini ifade edecek seviye de dili kullanabiliyor. Dönen nesnelere karşı ilgisi halen var. Oyuncakları amacına uygun kullanmıyo
18 aylıktan itibaren otizm şüphesi duyulan bebeklerde uygulanan bir tarama ölçeğidir. 5-15 dakikalık uygulama süresi vardır. Psikologlar, çocuk psikiyatristleri, pediatristler, nörologlar, hekimler, hemşireler gibi çocuk sağlığı alanında çalışan uzmanlar tarafından uygu
Müziksel bir olgu olan ritim aslında daha doğmadan anne karnında öğreniriz. Kalbin ritmik atışı, kanın düzenli ve belirgin bir sıralamada akışı, bulunduğumuz sıvı içindeki hareket her şey aslında ritmik bir düzene esas olan şeylerdir. Bu düzen daha bebekken bizim kendi
Çocuğun adı soyadı: A.Y Yaşı: 22 aylık Aldığı tanısı: A tipik otizm İlk gözlenen davranışları · Göz kontağı 1-2 saniye, · İsmine tepki vermiyor, · Yerinde sallanma ve elleri ritmik çırpma hareketleri mevcut, · Oyuncakları amacına uygun oy
Yalova’da evin verandası ve hava çok sıcak.. Burada ki ikinci yılımız başlıyor. Yazlık olarak çok güzel bir yer. Oturduğum yerden havuz görünüyor. Evler sanki yeşil çimenler üzerindeki mantarlara benziyor. Mantar şekli bana hep evi hatırlatır. Sanki yuvayı simgeliyor. H
Kurumumuzdan 2,5 yıldır eğitim alan D.K. nin annesi Buket hanım çocuğuyla ilgili yaşadığı süreci bir röportaj tadında bizimle paylaştı.. Çocuğunuzun problemini ne zaman fark ettiniz? İlk 18 aylıkken fark ettim. Otizm farkındalığı şeklinde değil. İşitmiyor gibi davranıyo
Otizm tanısı konulan çocuğum, OÇEM Sınıfı’na yönlendirildi. OÇEM sınıfı nedir, ona yararı olur mu? A.B./İstanbul OÇEM’in açılımı, Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi’dir. Bu merkezler okullarda olabileceği gibi, devlet okullarının bir sınıfı da olabilir. B
Son yapılan araştırmaları sizin için derledik. • Türkiye’de yaklaşık 670.000 otizmli birey var; bunların nerdeyse 200.000’i 0-14 yaş grubunda. • Yapılan bir çalışmada otizmli bireylerin özellikle bilgi ve bilişim teknolojisi alanında normalin çok üstünde per