Otizm belirtileri nelerdir?
Şenay YILMAZ – Çocuk Gelişim Uzmanı – 03/09/2018
Kaynaklarda birçok otizm belirtisi sıralanmakta. Bizlerde uzman olarak değerlendirirken buralardan ilerlemekteyiz. Ancak bazen aileye otizm belirtilerini anlatırken ister istemez dirençle karşılaşmaktayız. Elbette ki tanılama ya da şüphelenme dönemi hiçbir anne baba için kolay süreçler değildir. Örneğin “ Göz kontağı yetersiz.” Dediğimizde “ ilk defa sizi görüyor, ortamı ilk defa anlamaya çalışıyor, bakın şimdi bana baktı.. Evde daha çok bakıyor..” gibi ifadelerle sık karşılaşıyoruz. Oysa biz uzmanların ve eğitimcilerin beklediği çocuğun ev ortamında yaptığı davranışları dışarıda da genelleyebilmesidir. 5-10 dk’lık gözlemler ile kesin tanılama yapmanın ben de doğru olmadığını düşünüyorum. Çocuktaki sorunun ne olduğunu tespit etmek için çocuğu en az 4 ile 12 seans arası gözlemlemeli, testleri yapılmalı ve değerlendirilmelidir. Bu şekilde yapılacak değerlendirme tedavi sürecini belirlemek için daha sağlıklı olacaktır. Aile bir uzmana danışmadan önce evde çocuğunu izleyerek vereceği bilgilerle de sorun hakkında uzmanda bir fikir yaratabilir, tanı sürecini kolaylaştırabilir.
Bu şekilde aileler için bir rehber olması amacıyla, çocuğunuzda otizm belirtileri olup olmadığını gözlemlemenize yarayacak en basit dille ancak en etkili ve vurucu maddeleri sizin için sıraladım.
- Çocuğunuz “sosyal gülümse” dediğimiz tepkiyi veriyor mu? Sosyal gülümse, bebeğin bir yaşından itibaren etrafından biri ona gülümsediğinde gülümseyerek tepki vermesidir. Ancak bu gülümsemeyi sadece aile üyelerine değil yeni tanıştığı kişilere de göstermesi gerekiyor. ( Cevap EVET olmalı.. )
- Sizin kafanızı çevirerek baktığınız şeye çocuğunuz da dönüp bakıyor mu? Etrafınızdaki herhangi bir şeye bakın. Örneğin masa üzerinde duran vazodaki çiçeğe.. Elinizle göstermeden sadece gözlerinizle çiçeğe bakarak çocuğunuza seslenin. “ Bak güzel bir çiçek..” Dönüp bakması beklediğimiz davranış. ( Cevap EVET olmalı.. )
- İşaret ettiğiniz yere bakıyor mu? Bu sefer o çiçeği en az 2 metrelik bir mesafeden işaret parmağınızla gösterin. Dönüp bakması istediğimiz tepki.. ( Cevap EVET olmalı.. )
- İstediği şeyi işaret parmağı ile sık sık gösteriyor mu? Çocuğunuzun istediğin bir şeyi işaret parmağıyla göstermesi beklediğimiz davranış. Sizin elinizi kullanması ya da sizi istediği şeye çekiştirmesi istemediğimiz davranış.. ( Cevap EVET olmalı.. )
- Talepte bulunuyor mu? Yani istediği şey konusunda size bakarak ısrar etmesi, ağlaması ve sizi zorlaması esas. Burada sadece takıntı yaptığı arabası, topu vs.. dışındaki şeylere de yapmalı.. ( Cevap EVET olmalı.. )
- Oyun oynamak için sizinle uğraşıyor mu? Sizinle oynamak için sırtınıza çıkıyor mu? Oyuncaklarını getiriyor mu? Gıdıklamanızı istiyor mu? Ve bunları isterken sürekli sizinle meşgul olması istediğimiz davranış.. ( Cevap EVET olmalı.. )
- “Ce-e” oyununu oynarken devam ettirmeniz konusunda ısrar ediyor mu? Yüzünüze bir eşarp ya da örtü ile kapatın. Her yüzünüzü açtığınızda “ce-e” diyerek yüz mimiklerinizle çocuğunuzu şaşırtın. Siz her bıraktığınızda çocuğunuzun bu hareketi devam ettirmeniz konusunda sizi yönlendirmesi ve ısrar etmesi gerekli.. Çocuğun bu oyunu uzun bir süre ( en az 10 dk..) oynaması istediğimiz davranış.. ( Cevap EVET olmalı.. )
- Sürekli tekrar ettiği bırakmadığı davranışları var mı? Elleri kuş gibi çırpma hareketi, çok uzun süre parmak ucunda yürüme, sürekli topuyla, arabasıyla, legolarıyla oynaması, kapıları, ışıkları, çekmeceleri açıp kapaması, etrafında dönmesi, gözleri ile yandan bakarak bir çizgi ya da simetrisi olan yerlerde yürümesi, her şeyi ağzına alması gibi davranışlar.. ( Cevap HAYIR olmalı.. )
- Sizinle olan göz kontağı anlaması ve istediğinizi yapmanız konusunda yeterli sürede mi? Göz kontağı aile tarafından sadece göze bakmak gibi algılanıyor. Oysa bizim burada göz kontağı olarak vurguladığımız şey çocuğa bir şey anlattığınız esnada uzun süre size bakarak ne dediğinizi anlamaya çalışmasıdır. Yani aslında sadece gözlerini size çevirerek bakması değil o esnada oluşan etkileşimi yorumlama çabasıdır. İstediğimiz davranış tam olarak da budur.. ( Cevap EVET olmalı.. )
- İsmiyle seslendiğinizde 10 da 6 sına cevap veriyor mu? Erken çocukluk döneminde çocukların ilgi alanları ve yoğunlaşma süreleri farklılık gösterdiğinden arada sırada çocuğun ismine cevap vermemesi normaldir. Ancak ortalama 10 dakika içinde 10 defa ismiyle seslendiğinizde en az 6 sına dönüp bakması beklediğimiz davranış. ( Cevap EVET olmalı.. )
- Elinizden tutup istediği şeye sizi yönlendiriyor mu? 12-14 aylık bebekler istediklerini işaret parmağını kullanarak gösterir. Oysa sosyal etkileşimi zayıf ya da farklı gelişen çocuklarda en sık gördüğümüz sorun işaret parmağını kullanmamalarıdır. Çocuk işaret parmağını kullanmak yerine su istiyorsa annenin veya babanın elinden tutar ya da ittirerek suya doğru yöneltir. Bu istediğimiz davranış değildir. ( Cevap HAYIR olmalı.. )
- Siz onunla iletişime geçmeye çalıştıkça o istemiyor tekrar etmekten hoşlandığı şeylere mi dönüyor? Çocuğun işi oyundur. Oyun oynamak, yetişkinle iletişime geçmek, kendini fark ettirmek, ilgi çekmek ve talepte bulunmak olmazsa olmazlarıdır. Eğer çocuğunuzla iletişime geçmek istediğiniz zamanların %60 da çocuğunuz sürekli ve tekrarlayıcı ilgi alanlarına dönüyorsa, sizinle olan iletişimini 5 dakikadan fazla sürdüremiyorsa bir şeyler ters gidiyor olabilir. ( Cevap HAYIR olmalı.. )
Bu maddelere “9 evet den en az 4 hayır”, “3 hayır dan da en az 1 evet” cevabı veriyorsanız çocuğunuzda otizm belirtileri olabilir acil bir uzmandan destek almanızı öneririm.
Otizm hakkında…
- Otizm nedir?
- Otizm belirtileri nelerdir?
- Otizm çeşitleri nelerdir?
- Otizmli çocukların özellikleri
- Otizm neden olur?
- Otizm tedavi sürecinde hangi yollar izlenmeli?
- Belki de otizm değil; Reaktif bağlanma bozukluğu
- Yoksa bebeğim otizmli mi?
- Yoğun otizm programı
- Örnek vaka çalışmaları ve istatistiklerimiz
Aileler çocuğunda otizmden şüphelendiğinde ya da tanı aldığında nasıl bir tedavi süreci izleyeceklerini bilememektedirler. Daha çok internetten okudukları ve sosyal paylaşım sitelerinde öğrendikleri çok sağlıklı olmayan bir bilgi kirliliği içinde dağılmaktadırlar. Haliy
Aile belirtileri fark ettikten sonra ilk sorguladığı konu “otizm neden olur?” sorusudur. Aile bu soruya kendince cevaplar bulmaya çalışır. Örneğin; İlk akla gelen telefon, televizyon, tablet.. Özellikle yemek yedirirken çok izlettim. Acaba bundan mı? Bakıcı işlerini ya
Kaynaklarda birçok otizm belirtisi sıralanmakta. Bizlerde uzman olarak değerlendirirken buralardan ilerlemekteyiz. Ancak bazen aileye otizm belirtilerini anlatırken ister istemez dirençle karşılaşmaktayız. Elbette ki tanılama ya da şüphelenme dönemi hiçbir anne baba içi
Otizm, özellikle son 10 yıldır hızla artan erken çocukluk döneminde gözlenen bir gelişim sorunudur. 1985 yılında 2500 çocukta 1 görülen otizm günümüzde 59 çocukta 1 e kadar inmiştir. Peki ama hızla artan otizm nedir? WHO ( World Health Organization) yani… Continu
Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. Otizm genellikle yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkar. Otizmli çocuklar genelde öğrenme zorluğu çekerler. Otizmli çocukların büyük bir kısmında farklı seviyelerde zeka geriliği görülse
Otizm spektrum bozukluğu Otizm spektrumu, otizm belirtilerinin her çocukta aynı şiddetle ya da farklılıkta görünmemesinden dolayı bu belirtilerin odağındaki sorunların toplandığı geniş bir aralık olarak tanımlanabilir. Otizm spektrum için kullanılan en yaygın tabir “yel
Şenay YILMAZ – Çocuk Gelişim Uzmanı Otizm, ilk olarak 1943 yılında Amerikalı çocuk psikiyatristi Leo Kanner tarafından “Erken Çocukluk Otizmi” olarak adlandırılmıştır. Otizm, daha sonraki yıllarda çeşitli kurullar ve kişiler tarafından da incelenerek K
Çocuğun adı soyadı: B.C. / Erkek Yaşı: 6 yaş Aldığı tanısı: %90 Ağır otizm İlk gözlenen davranışları Göz kontağı hiç yok. Sürekli ağlıyor. Bazen ağlamaları kesintisiz 3-4 saat sürüyor. Hiçbir şekilde komut almıyor. Öfke nöbetleri fazla. Ve sürekli elini ısırıyor.
VAKA ÇALIŞMASI Çocuğun adı soyadı: B.S. / Kız Yaşı: 2 yaş Aldığı tanısı: Yoğun otizm belirtileri gösteriyor. İlk gözlenen davranışları Göz kontağı hiç yok. İsmiyle seslenildiğinde bakmıyor. Basit komutları almıyor. Sürekli ağlıyor ve bazen ağlamaları katılma şeklinde o
VAKA ÇALIŞMASI Çocuğun adı soyadı: E.Y. / Erkek Yaşı: 5 yaş Aldığı tanısı: A Tipik Otizm İlk gözlenen davranışları Göz kontağı 3-5 sn civarlarında, Her şeye “ Dani dani” diyor. Nesneleri ismiyle tanımıyor. İsimlendiremiyor. Masa başı oturma süresi maksimum
Değerli velilerimiz, Ailelerimizden gelen talep ve görülen ihtiyaç üzerine Ergoterapist eşliğinde duyu bütünleme uygulamalarına başlanmıştır. Çalışmalar pazar hariç hergün 09:00-18:00 saatleri arasında PGSPORTS'da yapılmaktadır. Continue Reading Duyu bütünleme çalışmala
Maalesef son yıllarda otizm kavramı oldukça yaygın ve ilgi çekmekte olan bir konu.. Nedenleri üzerinde yüzlerce araştırma yapılmış, alternatif birçok yol üretilmiştir. Ancak halen net ve kesin nedenleri bilinmemekle beraber %100 çözüme ulaştıracak yol bulunamamıştır. Şu
Ben uzun süredir özellikle “a tipik” ya da “hafif otizmlilerin”, “ reaktif bağlanma bozukluğu” yaşayan çocuklar olduğunu düşünüyorum. Yani aslında reaktif bağlanma bozukluğu yaşayan bebek yeterince desteği alamayınca otizme dönüyor. Biraz iddialı oldu biliyorum ama tecr
Çocuğun adı soyadı: D.T. Yaşı: 5 yaş Aldığı tanısı: A tipik otizm İlk gözlenen davranışları D.T 2,5 yaşında özel eğitime başlamış. Konuşuyor, kendini ifade edecek seviye de dili kullanabiliyor. Dönen nesnelere karşı ilgisi halen var. Oyuncakları amacına uygun kullanmıyo
18 aylıktan itibaren otizm şüphesi duyulan bebeklerde uygulanan bir tarama ölçeğidir. 5-15 dakikalık uygulama süresi vardır. Psikologlar, çocuk psikiyatristleri, pediatristler, nörologlar, hekimler, hemşireler gibi çocuk sağlığı alanında çalışan uzmanlar tarafından uygu
Müziksel bir olgu olan ritim aslında daha doğmadan anne karnında öğreniriz. Kalbin ritmik atışı, kanın düzenli ve belirgin bir sıralamada akışı, bulunduğumuz sıvı içindeki hareket her şey aslında ritmik bir düzene esas olan şeylerdir. Bu düzen daha bebekken bizim kendi
Çocuğun adı soyadı: A.Y Yaşı: 22 aylık Aldığı tanısı: A tipik otizm İlk gözlenen davranışları · Göz kontağı 1-2 saniye, · İsmine tepki vermiyor, · Yerinde sallanma ve elleri ritmik çırpma hareketleri mevcut, · Oyuncakları amacına uygun oy
Yalova’da evin verandası ve hava çok sıcak.. Burada ki ikinci yılımız başlıyor. Yazlık olarak çok güzel bir yer. Oturduğum yerden havuz görünüyor. Evler sanki yeşil çimenler üzerindeki mantarlara benziyor. Mantar şekli bana hep evi hatırlatır. Sanki yuvayı simgeliyor. H
Kurumumuzdan 2,5 yıldır eğitim alan D.K. nin annesi Buket hanım çocuğuyla ilgili yaşadığı süreci bir röportaj tadında bizimle paylaştı.. Çocuğunuzun problemini ne zaman fark ettiniz? İlk 18 aylıkken fark ettim. Otizm farkındalığı şeklinde değil. İşitmiyor gibi davranıyo
Otizm tanısı konulan çocuğum, OÇEM Sınıfı’na yönlendirildi. OÇEM sınıfı nedir, ona yararı olur mu? A.B./İstanbul OÇEM’in açılımı, Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi’dir. Bu merkezler okullarda olabileceği gibi, devlet okullarının bir sınıfı da olabilir. B
Son yapılan araştırmaları sizin için derledik. • Türkiye’de yaklaşık 670.000 otizmli birey var; bunların nerdeyse 200.000’i 0-14 yaş grubunda. • Yapılan bir çalışmada otizmli bireylerin özellikle bilgi ve bilişim teknolojisi alanında normalin çok üstünde per