Zeka
Zeka zihnin öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneğidir.
Öğrenme ile zeka arasında yakın bir ilişki vardır. En zeki kişi en çabuk ve en çok öğrenebilen kişidir. Zeka düzeyi düşük kişi ise yavaş öğrenir.
ZEKÂYI ETKİLEYEN ETMENLER
- DOĞUMDAN ÖNCE;
Kalıtımsal,
Annenin ruh sağlığı,
Annenin beslenmesi,
- DOĞUM ESNASI;
Sağlıklı bir doğumun gerçekleşmesi,
Doğum esnasında yaşanan problemler, örneğin; bebeğin oksijensiz kalması, elden kayıp düşmesi vb.
- DOĞUM SONRASI;
Annenin loğusalığı olumlu şekilde atlatması,
Beslenmesi,
Bebeğini emzirmesi,
Sevgisi,
Babanın ilgisi,
Babanın şefkati vb.
Çocukta normal zeka düzeyi olsa bile, gelişim dönemlerinde yetersiz uyarana maruz kalması, gerekli eğitim ve öğretimin yetersiz verilmesi, zengin uyaran içeren ortamların sunulmayışı, ebeveynlerin ilgisinin az olması, davranış hataları nedeniyle var olan kapasitenin kullanılamayışını mümkün kılabilmektedir. Çocukta zeka düzeyi ile ilgili problem olmamakla birlikte yaşına uygun zeka kapasitesini ortaya koymamasının bir sebebi de psikolojik rahatsızlıklardır. Bunlar çocukluk çağı depresyonları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, özel öğrenme güçlükleri, uyum güçlükleri vb. olabilmektedir.
Zekanın gelişmesi ilk yıllarda hızlı olmasına karşın ileriki yıllarda daha yavaştır. Genel olarak zekanın % 75’i ilk dört yaşta gelişmekte, 20 yaşına kadar gelişimini sürdürmekte, bu yaştan sonra duraklama devresine girmektedir. Yaşlılık döneminde ise fizyolojik değişimlerle birlikte gerilediği belirtilmektedir.
ZEKANIN ÖLÇÜLMESİ
Zeka standardize edilmiş zeka testleri ile ölçülür. Zeka testleri çocukların cevaplandırabileceği nitelikteki soruları ve yapabilecekleri becerileri kapsamaktadır. Sorular genellikle sayısal, sözel bilgiye ve biçim ilişkisine dayalı olup, benzerlikleri- farklılıkları bulma, tanımlama, parça-bütün ilişkisi, sıralama, serileme, bellek ve mantık yürütme gibi fonksiyonları kapsamaktadır. Zeka testleri doğru ve ehliyetli kişiler tarafından kullanıldığı takdirde önem taşım aktadır. Bu testlerin sonuçları çocuğun akademik başarısı hakkında bilgi vermektedir, yaratıcılık, motivasyon, duygusal durum, uyum becerileri, psikomotor yetenekler vb. hakkında bilgi vermez.
ZEKA SINIFLAMASI
Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre zeka sınıflaması
0-20 derin zihinsel engelli
20-35 ağır derecede zihinsel engelli
35-50 orta derecede zihinsel engelli
50-70 hafif derecede zihinsel engelli
70-79 sınırda zeka
80-89 donuk zeka
90-109 mormal zeka
110-119 parlak zeka
120-129 üstün zeka
130 ve + çok üstün zeka
Pozitif Gelişim
Özel Eğitim Ve Aile Danışmanlık Merkezi