Özel Öğrenme Güçlüğü

Özel Öğrenme Güçlüğü adını verdiğimiz bu yazımızda, özel öğrenme güçlüğü nedir, özel öğrenme bozuklukları, özel öğrenme bozuklukları olan ailelere öneriler gibi bir çok konuyu ele aldık.

Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?

Özel öğrenme güçlüğü, bir çocuğun zekâsı normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma-yazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekâsına oranla düşük başarı göstermesidir.

Öğrenme ve algılama sorunu çocuğun doğumu ile başlar. Eğitim süreci içinde edinilemez. Yaşam boyu süren bir bozukluktur. Dil gelişimi ve kullanımı, konuşma, okuma-yazma, matematik becerilerini etkileyen bir sorun olduğu için, bireyin eğitimini, mesleğini, sosyal ilişkilerini, günlük aktivitelerini, benlik saygısını etkiler.
Çocuğun zihinsel yeteneği olmasına rağmen, akademik açıdan gerilik göstermesi, öğrenme güçlüğü nün en çarpıcı özelliğidir. Birçok çocuk için öğrenme güçlüğü okula başladıklarında ve akademik beceriler kazanmakta başarısız olduklarında göze çarpar.

Özel Öğrenme Bozuklukları ( öğrenme Güçlüğü )

– Beyindeki bazı farklılıklar nedeniyle öğrenme süreçlerinden bir veya bir kaçında aksama olmasıyla ortaya çıkar.
– Her çocuğun iyi olduğu ya da zorlandığı alanlar vardır.
– Her çocuk kendine özgüdür.
– Görme işitme sorununa bağlı değildir.

1- Genetik Etmenler:
Bazı araştırmalara göre öğrenme yetersizliği olan çocukların % 25-60’nda sorunun genetik olduğu bildirilmiştir. Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların anne babalarında benzer sorunlar olma olasılığı normal popülasyondan 5-12 kat fazla, ikizlerde özel öğrenme güçlüğü olma ihtimali yüksek (bir çocukta varsa diğerinde olma olasılığı yüksek) kardeşlerde benzer sorunların olma olasılığı yüksektir.

2- Beyin Hasarı:

Hafif düzeyde hasarın öğrenme bozukluğuna, gelişimsel sapmaya, hiperaktiviteye neden olabileceği ileri sürülmektedir.

3- Nörolojik Fonksiyonlarda Bozukluk:

Öğrenme için gerekli olan aşamalardaki bozukluklar.

a) Input (Girdi): Gelen bilgilerin duyu organlarıyla beyine girmesi, algılanmasıdır. Bu aşamada bozukluktaki kişi harfleri ters algılayabilir. Örneğin b’yi d, 6’yi 9, u’yu n gibi ya da ‘çok’ yerine ‘koç’, ‘ev’ yerine ‘ve’, seslerde f-v, b-m karıştırma, sağ-sol karıştırma gibi.

b) İşlem: Gelen bilginin kaydedilip, organize edilmesi, anlaşılması, yorumlanmasıdır. Bu alanda sorun olması günlerin, ayların, alfabedeki harflerin yelerinin karıştırılması gibi sorunlar yaşanabilir.
c) Bellek: Anlaşılan bilgilerin tekrar kullanılmak üzere depolanmasıdır. Öğrenme bozukluklarında daha çok kısa süreli bellek sorunları görülür.
d) Çıkış: Beynin bilgiyi vücuda göndermesi, öğrenmedir. Bozukluğu olan çocuk kendini ifade ederken, okurken, yazı yazarken, ip atlarken güçlükler yaşar.
4- öğrenme Güçlüğü Belirtileri:
Okul öncesi dönem belirtileri :
-Dil gelişiminde gecikmeler, konuşma bozukluğu (yanlış telaffuz, kelime dağarcığının yavaş gelişmesi… vb.)
-Zayıf algısal- bilişsel yetenekler
-Zayıf kavram gelişimi
-Yetersiz motor gelişim (öz bakım becerilerinde güçlük, sakarlık, çizim becerilerinde sorun
-Bellek ve dikkat problemi (sayıları, alfabeyi, haftanın günlerini öğrenmede güçlük)

Okul dönemine ilişkin belirtiler

– Akademik başarı, okul başarısı yaşıtlarına ve zekâsına oranla düşüktür. Bazı derslerde başarısı normal ya da normalüstü iken bazı derslerde düşüktür.
– Okuma becerisi, okuma hız ve niteliği açısından yaşıtlarından geridir. Harf-ses uyumu gelişmemiştir. Bazı harfleri seslerini öğrenemez harfin şekli ile sesini birleştiremez.

– Yazma Becerisi, yaşıtlarına oranla el yazısı okunaksız ve çirkindir, sınıf düzeyine göre yazı yazması yavaştır, yazarken bazı harf ve sayıları, kelimeleri ters yazar, karıştırır b-d, m-n, i-i, 2-5, d-t, g-g, g-y, ve-ev gibi, yazarken bazı harfleri, heceleri atlar yada harf/hece ekler. Küçük- büyük harf, noktalama, hece bölme hataları, yazarken kelimeler arasına hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç parçaya bölerek yazar. Örneğin (Ka lem), (ya pa bil mek) gibi.
– Aritmetik Beceriler, aritmetikte zorlanır, dört işlemi yaparken yavaştır, parmak sayar, yanlış yapar, problemi çözüme götürecek işleme karar veremez, sayı kavramını anlamakta güçlük çeker, bazı aritmetik sembolleri öğrenmekte zorlanır, sınıf düzeyine göre çarpım tablosunu öğrenmekte geridir.

– Çalışma Alışkanlığı, ev ödevlerini almaz, eksik alır, ev ödevlerini yaparken yavaş ve verimsizdir, ders çalışırken yavaş ve verimsizdir, ders çalışırken sık sık ara verir, çabuk sıkılır.
– Organize Olma Becerisi, odası, çantası, eşyaları ve giysileri dağınıktır. Defter ve kitaplarını kötü kullanır ve yırtar, yazarken gereksiz satır atlar, boşluk bırakır, sayfanın belirli bir kısmını kullanmaz, düşüncelerini organize edemez.
– Oryantasyon (yönetim) becerileri, sağ- sol karıştırır, yönünü bulmakta zorlanır, doğu-batı, kuzey-güney kavramlarını karıştırır. Alt-üst, ön-arka kavramlarını karıştırır, zamana ilişkin kavramları (dün-bugün önce-sonra gibi) karıştırır.

ÖĞRENME  BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARIN AİLELERİNE ÖNERİLER

• Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin. Derslerde başarısız olsa bile kendisini değerli bir birey olarak hissetmesine engel olmayın.
• Günlük yaşam programınızı çocuğunuzla birlikte önceden planlayın. Çocuğunuz ne zaman ne yapacağını önceden bilsin.
• Çocuğunuz mümkün olduğu kadar çok sosyal ortamın içine sokmaya çalışın. Daha sonrada gittiğiniz yerler hakkında basit şeyler sorup ondan uygun yanıtlar vermesini isteyin. Çocuğunuzun çabalarını övün.
• Çocuğunuzla elinizden geldiğince konuşun; ona kitaplar okuyun. Bu şekilde onun kelime dağarcığını ve hayal gücünü geliştirin.
• Çocuğunuzun öğretmeniyle iyi bir diyalog içinde olmaya çalışın; ondan sık sık bilgi alın.
• Çocuğunuzun spor, müzik gibi ders dışı bir faaliyete de katılmasını sağlamaya çalışın.
• Disiplin kurallarınızda, isteklerinizde ve günlük işlerinizde tutarlı ve istekli olun.
• Çocuğunuzun bağımsız hareket etme çabalarını engellemeyin, destek olun.
• Başarması için baskı yapmayın, destek olun. Baskı ve destek arasındaki fark önemlidir. Baskı yapmaksızın destek olun ’Dene başaracaksın gibi ifadeleri sıklıkla kullanmaya çalışın.
• Uzun vadeli tehditlerde bulunmayın. Cezalandırma istenmeyen davranışın hemen ardından yapılmalıdır. Altı hafta boyunca televizyon izlemekten mahrum bırakılmak çocuğunuza sadece hayal kırıklığını ve engelleme  hissi verecektir. Ceza istenmeyen davranışa uygun olmalıdır.
• Çocuğa karşı anne, baba, öğretmenler aynı dili konuşmalıdır.
• Çocuğa okul ile ilgili sürekli sorular sormak yerine kendisinin anlatmasını bekleyin. Eğer okulda iyi bir gün geçirmemişse anlatmak istemeyebilir.
• Onu okuldaki ve çevresindeki diğer çocuklarla kıyaslamayın. Her çocuk kendi olabildiği ölçüde doğru davranabilir.
• Öğretmene gerektiğinde yardımcı olun. Örneğin okuyarak anlaması güç olan bir dersi çalışması gerekiyorsa, çocuğa siz okuyun ve anlamasına yardımcı olun.
• İyi yaptığı her işi içten bir övgü ile takdir edin.
• Yardıma ihtiyaç duyduğu her konuda yardımcı olun. Ancak bir sonraki basamakta geri çekilin ki bağımsızlığını kazanabilsin.
• Başarı tatmasına fırsat vermek için gün içinde başarabileceğine inandığınız işler verin.
• Üstünde, altında, önünde, arkasında, gün, hafta, ay, yıl, eksi, artı vb.gibi kavramları sıklıkla karıştırabileceğini önceden kabul edin ve her karıştırdığında kızmayın.
• Elde ettiği her başarıyı fark edin. Bu, motivasyonu arttıracak, daha hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.

Pozitif Gelişim

Özel Eğitim Ve Aile Danışmanlık Merkezi