Mental Retardasyon Nedenleri

Doğum öncesi:
-Hamilelik döneminde annenin geçirdiği bulaşıcı hastalıklar, kullandığı ilaçlar, kazalar ve zehirlenmeler, röntgen çektirme, yetersiz beslenme,
– Akraba evliliği, kromozom bozuklukları, kan uyuşmazlığı,
– Doğuştan metabolik bozukluklar.

Doğum sırasında:
– Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması,
– Doğum sırasında bebeğe bulaşan enfeksiyonlar,
– Zor doğum nedeniyle kullanılan bazı araçların (vakum, forseps vb.) bebeğe zarar vermesi,
– Erken ya da geç doğum.

Doğumdan sonra:
– Çocuğun geçirdiği ateşli hastalıklar (kızamık, menenjit vb.)
– Beyin hasarına yol açan kazalar, zehirlenmeler,
– Çocuğun beyin gelişimini etkileyecek yapısal bozukluklar ve hormonal düzensizlikler,

Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocukların Genel Özellikleri

Motor Gelişimleri
1. Beden gelişimleri çok geri kalmış ya da duraklamış olabilir.
2. 2.Kol bacak kasları gelişmiştir, bazı çocuklar vücut hareketlerini (yürüme, koşma, merdiven çıkma v.b) normal yaşıtları ile aynı zamanda, bazıları ise yaşıtlarından biraz daha gecikmeli olarak yapabilirler.
3. Yürüyüş, sıçrama, atlama hareketlerini yapmada kolaylık görülür. Belirli uzaklığa topu fırlatma ve yakalama gibi el ve kol kaslarının kontrolüne yarayan düzenli denemeleri çoğu kez başarabilirler.
4. Devamlı ve daha fazla dikkat harcayarak kalem fırça ve tebeşir kullanma becerisi kazanırlar. El becerilerine karşı ilgi artar. Makasla kağıt kesmekten, çekiç ve testere gibi aletlerle iş yapmaktan hoşlanırlar.

5. Bir kısmı bakmadan yazabilecek hale gelebilir. Okumayı tam olarak öğrenebilenlerin sayısı ise daha da azdır.
6. Fiziksel gelişimleri (boy-kilo) ise yaşıtlarının gelişimi ile bir tutarlılık gösterir.
7. Normal yaşıtlarına göre daha sık hasta olurlar. Kendilerini korumayı normal çocuklar gibi bilemezler.
8. Zihinsel engele ek olarak görme ve işitme gibi bedensel engeller de olabilir.
9. Basit hareketlerde yaşıtlarından gerilik, karmaşık hareketlerde belirli gerilik yanında yürüme, oturma, durma ve benzeri hareketlerde zayıflık görülür.

Zihinsel Gelişimleri
1. Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler. Fazla sabır ve tekrar gerektirir. En çok sıkıntı çektikleri konular matematiksel işlemlerdir.

2. Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır. Devamlı izleme, teşvik ve değişiklik isterler.
3. İlgileri kısa sürelidir: yakın şeylere ilgi duyarlar ve uzak gelecek ile ilgilenmezler.
4. Ders, birbirini izleyen ilginç etkinlikler dizisi olmadıkça ilgilerini çekmez.

5. Somut şeyleri daha kolay ve iyi kavrarlar. Kavramların somutlaştırılması anlamayı kolaylaştırır.
6. Kendilerinden küçükler ile ilişki kurmayı ve oynamayı severler.
7. Konuşmaya geç başlarlar. Konuşma gelişimleri zihinsel engelin derecesi ile orantılıdır.
8. Genelleme yapamazlar.
9. Kazandıkları bilgileri transfer etmekte çok güçlük çekerler.
10. Bir etkinliği bir işi tümüyle öğrenmek için basit bölümlere ayrılmasını isterler.
Dil Gelişimleri
1.Konuşmaya geç başlarlar.
2. Konuşmalarında ses bozuklukları vardır (artikülasyon)
3. Kelime hazineleri zayıftır.
4. Alıcı ve ifade edici dil gelişimleri zayıftır.
5. Konuşmaları akıcı değildir.
6. Okuduklarını anlatmakta güçlük çekerler.

Kişilik Özellikleri
1. Duygu ve düşüncelerini açık ve bağımsız olarak ifade edemezler
2. Kendilerine güvenleri azdır.
3. Bağımsız hareket etmekten çekinirler.
4. Yeni durumlara uymakta çok zorluk çekerler.
5. Bir işi sonuna kadar sürdüremezler. Kolayca yorulurlar.
6. Geç ve güç dostluk kurarlar.
7. Sorumluluk almaktan kaçınırlar.
Sosyal İlişkileri
1.Sosyal bakımdan pek çok uyumsuz halleri vardır. Sosyal durumlara kendi kendilerine uymada zorluk çekerler. Anlayış ve bol sosyal yaşantılar sağlamak uyumu artırıcı etmenlerdir.
2. Sosyal faaliyetlere karşı ilgisi azdır.
3. Sosyal ilişkilerde bencildirler. Davranışlarında her şeyin kendilerine ait olmasını isterler, paylaşımcı değildirler.
4. Sosyal ilişkilerinde Kendilerini grupta kabul ettirecek becerileri azdır. Sosyal yaşamdan uzaklaştırılması bu durumu arttırıcı bir etkendir.
5. Sosyal ilişkilerinde Grupta daima başkalarına tabi olmak eğilimindedirler.
6. Sorumluluk almaktan çekinirler. Bunda kendilerinde grubu yönetecek yeterliliği ve güveni görmemeleri ve sınırlı sosyal yaşantılara sahip olmaları önemli rol oynayabilir.
7. Oyun ve toplum kurallarına uymakta güçlük çekerler.

Öz bakım Beceri Gelişimleri
1. Tuvalet eğitimlerini geç kazanırlar.
2. Bazılarında gece işemeleri devam edebilir.
3. Temizlik, giyinme, soyunma, vb. öz bakım becerilerini geç kazanırlar.

İş Ve Çalışma Özellikleri
1. Bu çocuklar yaşıtları gibi bir iş sahibi olmak isterler.
2. Bu çocuklar, pek çok iş yapabilir ve meslek sahibi olabilirler.
3. Monoton işlerde normal çocuklardan üstün başarı gösterirler.
4. İşlerine daha bağlıdır. Tam zamanında gelir ve tam zamanında işlerinden ayrılırlar.
5. Emniyet kurallarına son derce saygılıdırlar.

Öneriler
Öz bakım Becerilerini Kazanma
Tuvalet eğitimi, temizlik ve yemek alışkanlığı gibi öz bakım becerileri doğuştan geliştirilmeyen öğrenilerek kazanılan davranışlardır. Tuvalet eğitimini kazanmada yaşıtlarına nazaran gecikme görülebilmektedir. Eğer çocuklar altlarının kuru kalmasının daha iyi olacağını öğrenmişlerse sözler ya da işaretlerle tuvalete gitmeyi isterler.
Giyinme, temizlik alışkanlığı gibi konularda yardıma ihtiyaç duyarlar. Elbiselerini giymekten çok çıkarma işlemini yapmakta başarılıdırlar. Eğer çocuğun küçük kas motor gelişimleri tam olarak gelişmemişse çocuk düğmelerini iliklemede, fermuarını ve kemerini sıkıca kapatmada zorlu çekebilir.

Sosyal Beceriler Geliştirme
Sosyal yaşantıları sınırlı olan çocukların sosyal bir varlık olarak gelişmesi için sık ve çeşitli sosyal yaşantılar geçirmeleri; yararlanmaları gerekir. Bu amaçla çeşitli konular ile ilgili geziler düzenlenmesi, sinem ve tiyatroya gidilmesi, takım sporları yapmalarının ve yaşıtları ile kaynaştırma almalarının sağlanması yararlı olur.

Kendini Gerçekleştirme
Akademik etkinliklerde yavaş olsalar da,kendi yeteneklerini ve yetersizliklerini anlayacak düzeye gelebilirler.İlköğretim okullarında yaşıtlarıyla aynı sınıflarda kaynaştırma programına ya da ilköğretim sınıflarını bünyesinde açılan benzer özellikteki çocuklardan oluşan özel eğitim sınıflarına yerleştirilebilirler. Eğer çocukta tanısı konmuş bir dil ve konuşma bozukluğu varsa uzmanlar tarafından bu çocuklara bire bir özel eğitim verilmeli ve sınıf içinde sınıf öğretmeni çocuğu takip etmelidir. İlköğretim ders programlarıyla bu çocukların dil gelişimlerin yaşıtları düzeyine ulaştırmak önemlidir.

 Ekonomik Bağımsızlık
Bu çocuklar bir işin gerektirdiği becerileri öğrenebilirler ve iyi çalışma alışkanlıkları kazanabilirler. Bir işte çalışmaları kişisel yeterliliklerini sağlamak için gereklidir.
Meslek eğitimi birçok boyut üzerinde yoğunlaşmakta; para harcamayı, boş zaman kullanımını, araba bakımını öğrenerek iş yaşamına ve günlük yaşama uyum sağlamayı içermektedir.

EĞİTEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİMLERİNDE GÖZÖNÜNE ALINACAK ESASLAR

İLKOKUMA- YAZMA
1)Hazırlık Çalışmaları: Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların çoğu okuma ve yazmaya başlamak için gerekli fiziksel, duygusal toplumsal olgunluğa erişmemiş ve bazı ön becerilerden yoksundurlar. Bu çocuklar için ön hazırlıkları şöyle sıralayabiliriz:
a)Okuma Yazma İçin Gerekli Araç ve Gereçleri Kullanabilme Hazırlığı: Bu öğrenciler okula ısındırıldıktan sonra ellerine okuma-yazma araç ve gereçleri verilmeli ve bunların nasıl kullanılacağı alt davranış basamaklarına ayrılıp (beceri analizi) bir basamak başarıldıktan sonra diğerlerine geçilmelidir. Örneğin kalemin, defterin ve kitabın nasıl tutulacağı, sayfaların nasıl çevrileceği, kalemle defter sayfası üzerinde, tebeşirle yazı tahtası üzerinde yazma ve silgi kullanma usulleri öğretilmelidir. Araç gereçleri kullanırken vücudun duruş biçimi, gözle okunan şey arasındaki uzaklık vb. öğretilmeye başlanmalıdır.
b)Yazmaya Hazırlık: Kalem ve defter tutulmasının öğretilmesinden sonra önce sayfa üzerinde serbest çizgiler çizilmeli; karalama yapmaları sağlanılmalıdır. Daha sonra okuma hazırlıkta olduğu gibi yazmaya hazır içinde tekniğine uygun olarak hazırlanmış alıştırmalar üzerindeki soldan sağa yazılacağı fikri kazandırılmalıdır.

c)Okuma Hazırlığı: Bu dönemde tekniğine uygun olarak hazırlanmış araç ve gereçlerle okumanın da soldan sağa doğru olacağı kavratılmalıdır. Bir satır bitince alt satıra geçme alışkanlığı kazandırılmalıdır.
         ilk okuma ve yazmaya öğrencilerin anlayabileceği kısa cümlelerle başlanılmalıdır. Zamanla bu cümlede kelimelere, kelimeler hecelere bölünmelidir. Daha sonra hecelerin içersindeki harflerin sesleri sezdirilmeye çalışılmalıdır. Bu çözülmeler sonucunda elde edilen kelime, hece ve sezdirilen harflerle yeni yeni kelime ve cümleler kurulmalıdır. Cümle tam kavratılmadan ve yeterli pekiştirme yapılmadan bir başka cümleye geçilmemelidir.
İlk okuma ve yazma çalışmalarında alfabedeki bütün harflerin cümlelerde yeterli tekrarlarına önem verilmelidir.
Okuma ve yazma etkinliği her zaman birlikte yürütülmeli, okuma öğretilen cümle ve kelimeler aynı zamanda yazdırılmalıdır.

Pozitif Gelişim

Özel Eğitim Ve Aile Danışmanlık Merkezi